Sarıbal: Fındık üreticisine, şirketlerin işçisi olmak düşüyor!
Türkiye dünya fındık üretiminin yüzde 70’inden fazlasını gerçekleştiriyor. Tarım Bakanlığı verilerine göre, ekonomik olarak 400 bin aile yaklaşık 700 bin hektar alanda fındık üretimiyle uğraşıyor. Öte yandan fındık Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatının yüzde 15’ini tek başına karşılıyor. Buna karşılık fındık hak ettiği değeri ve desteği bir türlü görmüyor.
19 Eylül 2017 10:38
Bu arada fındıkta fiyatı düşürmek için rekolte oyunları devam ediyor. Çok uluslu şirketler fiyatları baskılamak için rekolteyi yüksek göstermeye çalışıyorlar. Mayıs ayının ortalarında Hindistan’da toplanan Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi 2017 yılı için kabuklu fındık rekoltesini 670 bin ton olarak açıklamıştı. Mayıs ayının sonunda TÜİK üretim tahminini 600 bin ton olarak duyurdu. Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği ise rekolte tahminini 750 bin tona yükseltti. Tarım Bakanlığı da fındık hasadının başlamasından tam bir ay sonra rekolteyi 675 bin ton olarak açıkladı. Bu konuda yazılı bir açıklama yapan CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, “Tarım Bakanlığı’nın uyguladığı fındık politikaları çok uluslu şirketlere hizmet ediyor. Dağ fare doğurdu. Bakanlığın Eylül ayında açıkladığı rekoltenin aynısını Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi dört ay önce açıklamıştı. Bakanlığın rekolte açıklamak için bu kadar uğraşmasına, beklemesine gerek yoktu. Doğrusu fındıkta görülen külleme hastalığı ve aşırı sıcakların rekolteyi TÜİK’in açıkladığı 600 bin tonun bile altına çektiğidir.” dedi. 2014 yılı don afetinden sonra fındık fiyatları çift hanelerde dolaşmış hatta bir ara 22 liraya kadar alıcı bulmuştu. 2016 yılı hasadının ardından fiyatlar 14 lira dolayında seyretti, ancak daha sonra 8 liraya kadar geriledi. 16 Nisan Referandumdan sonra TMO kilosu 10 liradan piyasaya girdi ama fiyatlar pek değişmedi, halen 8-8,5 lira civarında seyrediyor. Bu arada TMO 21 Ağustostan bu yana 3 bin üreticiden 5 bin ton fındık satın aldığını açıkladı.
CHP Milletvekili Sarıbal, açıklamasına şöyle devam etti: “Türkiye dünyanın en büyük fındık üreticisi. Cefasını Karadeniz çiftçisi çekiyor, sefasını tekelci fındık şirketleri sürüyor. TMO’nun açıkladığı 10 liralık fındık alım ücreti, üreticinin maliyetini bile karşılamıyor. TMO 25 günde 5 bin ton fındık satın almışlar. Bakan Fakıbaba elde kalan fındığın hepsini alacağız şeklinde masal anlatıyor. Bu hızla kaç yılda gerçekleştirirler bilemem, ama bu arada çiftçimiz fındıktan çekilip şehirlere göç ederek marjinal işlerde geçinmeye çalışıyor.” CHP Milletvekili Sarıbal’a göre “2000 yılında çıkarılan Tarım Satış Kooperatifleri Kanunu ile bir zamanlar fındık ihracatında tek söz sahibi olan Fiskobirlik üreticiden koparılarak tabela örgütüne dönüştürüldü. Fındıkta alım fiyatlarını ve ihracatı artık İtalyan, Alman ve Fransız şirketleri belirliyor. Fındık ihracatının yüzde 50’si üç yabancı şirket (Ferrero, Progıda ve Stelliferi) tarafından gerçekleştiriliyor.” Fındık alıp ihraç eden şirketler şimdilerde üretim sürecinde de etkin olmaya çalışıyorlar. Özellikle Ferrero fındık üretimine doğrudan müdahale etmeye başladı. Şirket günümüze kadar 34 bini aşkın üreticiye fındıkta makineleşme ve zirai mücadele teknikleri konusunda bilgi aktarımında bulundu. CHP Milletvekili Sarıbal, bu konuda “Fındığı üreten, satan, ihraç eden aynı şirketler olursa ülke devre dışı kalır. Karadeniz’in üreticisine de şirketlerin bahçesinde, fabrikasında işçi olmak düşer. Buna engel olmak için çare bellidir; üreticiler iktidardan bağımsız kooperatif, birlik, sendika gibi yapılarda bir araya gelmeli ve piyasaya müdahale etmelidirler” dedi.
